|
Anadolu da Halk Ozanlarına ve Şair’lerine Ön Bakış.
(sıtkı demir) 8 Ağustos 2017 |
Tasavvuf |
| |
 ANADOLU DA HALK OZANLARINA VE ŞAİR’LERİNE ÖN BAKIŞ.
Bütün dünya halklarının kendilerine ve geleneklerine,Kültürüne ait şiir yazanları vardır.Bunlara Halkların öz Edebiyatında lisanlarınca isinleri taşıyan şair kişilerdir.ozanlık ve şairlikten önce kısaca bu misyona göz atmak lazım.Türklerin İslamiyetle Tanışması Karahan ve Oğuz Türklerinin orta asya’daki en önemli uygar devlerler oldukları zamana rastlar.O güne kadar Karahanlılar ‘da daha çok Kopuz icraatları Oğuzlarda görülmektedir.Oğuz kağanları ve oğuzların Başbuğu vezir el beyi çöl beyi derehan gibi feodal kümelerinde Oğuz destanını okuyan bu sanatçı kişilere Oğuz han gibi tanımlar verilirdi. Yine aynı kurumlarda sarayın eğlence ve edebi ihtiyaçlarını gideren ikinci bir kuşak şairler vardı ki bunlara divamü ,Oğuzgani yani divan şairi denirdi.Ancak onikici yüz yıldan itibaren daha önce Anadoluya göç etmiş Horasan Türkleriyle başlayan Halk ozanlığı divan şairleriyle çakışmış özellikle Bektaşiliğin Anadolu doğuşuyla Selçuklu Devletinin Dayatmacı ve baskıcı feodalitesi bu ozanlarca irdelenmeye başlamıştır.Ozanların halkçı özü doğmasıyla Anadolu‘da YUNUS,VİRANİ,İCMALİ,NOKSANİ gibi ünlü Türk Tasavvuf şairleri de kendilerini göstermeye başladı.Kuzey ve orta Asya’nın bazı kesimlerinde kalan Azarbeycan,Türkmenistan,Kırım ve Özbekistan ozanlığında kalan Zevata,Aşık yada baksi gibi isimler verildi. Burada üzerinde durulması gereken bir nokta varsa o da Anadolu medeniyeti bir çok mozaik halklardan oluştuğu için salt Türk medeniyetinden daha zengin bir kültür içermektedir.Osmanlılar Anadolu’ya gelen en son halktı o zamana kadar Bu topraklarda yüze yakın ırk,din, dil,mezhep bir birine uyum sağlamış ve Türk Halk Ozanlarıda bu zengin mozaik üstüne konmuştu özallikle Türklerin Bektaşi çizgisinde olan Türk Halk Ozanları bu halkların Anadoluda kalan mirasçılarıyla bir anda kaynaşmış ve Anadolu ‘da var olan on bin yıllık medeniyetler ortağı olmuştur.Pirsultan,Kulhimmet,Firaki, Gevheri Virani,Köroğlu ,Dadaloğlu gibi ünlü Türkmen ozanları halk adına osmanlı Divanını yargıladılar.20.Y.Y.lınbaşından itibarenyine halkçı yön ağır gelerek Anadolu kültüründe şiir ve şairin batılı medeniyetlerle dostluğu görülmeye başladı.Türk geleneksel Uyaklı,Vezinli,Ölçülü,Redifli şiir sanatına yeni isimler eklendi .Bu yenilikçi ve özgün isimlede Orhan Veli, Nazım Hikmet, Hasan Hüseyin,Ahmet Arif,Ceyhun Atıf gibi değerli isimler doğdu ancak kök kültürün oaznlığının mirasıda Aşık Veysel,Davut Sulari,Hüseyin Çırakman,Kul Hasan,Kul Ahmet Aşık İhsaniAşık Mahzuni gibi yüze yakın ozanıyla devam etmiştir.Fas,Tunus,Cezayir,Libya gibi küçük devletlerde ancak yerel ve tarihi kültür azınlıkları vardır bu ülkelerde coğrafik konumlar gereği çok halk birden yaşayamamıştır bu nedenle o ülkelerin zanlarıyla ulu bir mozaik olan Anadolu ozanlarının görgü ve geleneksel yapısı kıyas edilemez bu kutsal ve muhteşem toprakların her yaylasındaUrartu,Finike ,Eti,Sümer,Akat kavallarını dinler bizans danslarını oynar.İncil,Kuran,Zebur,ve tevrat namelerini hergün duyabilirsiniz.Anadolu dünya mozaik medeniyetlerinin en büyüklerindendir.Gönül isterdikiAnadolu ‘da yaşayan sistem ve idari varlıkta aynı şeyle övünebilsin en az ozanları kadar bu gerçeği kabul etsın.Türk ve Dünya Tarih Bilimcileri iyi bilirler ki bir ulusta güzel sanatlara kucak açmış insanlara gelenzeval o ulusun cansız bir beden taşıdığını hazırlar. Bütün Anadolu halk Ozanları ve şairleri Anadolu Halk Ozanı ve Şairleri Olduğu Kadar aynı zamanda Dünya halklarının Ozanı ve Şairleridir.
SITKI DEMİR AŞIK RONEDİ. |
|
|
İNSANIZ
Karşılık görmeden insanı sevmek
İnsanız insanca bize bu gerek
Dost düşmandemeden birleşmeliyiz
...İnsanız insanca bize bu gerek
Haksızlık edenden gerçeklik olmaz
Ne sana ne bana bu dünya kalmaz
Doğru olan kişi hiç unutulmaz
İnsanız insanca bize dost gerek
RONEDİ insanlık yaşar gönlümde
İnsanlık sevgisi daim dilimde
İnsanlar koşmalı dostluk bağında
İnsanız insanca bize bu gerek
Sıtkı Demir Aşık RONEDİ
|
|
