Baþbakan Recep Tayip Erdoðan’ýn basýna karþý açtýðý ceza ve tazminat davalarýnýn sayýsý kaça ulaþtý saymakta güçlük çekiyoruz.
Nerdeyse moda haline geldi basýna karþý dava açmak… Baþbakan Erdoðan, belki de cumhuriyet kurulalý bari baþbakanlýk yapmýþ kiþiler arasýnda en fazla dava açan kiþi oldu. 2.5 yýllýk baþbakanlýk sürecinde, 10’larca yýl baþbakanlýk yapan Demirel’i, Ecevit’i dava açmada sollamasý pek hayra alamet deðil gibi. Hele son olarak bir karikatür dergisine açtýðý 40 milyar liralýk tazminat davasý Baþbakan’ýn baþýný biraz aðrýtacak gibi görünüyor. Çünkü konu uluslar arasý boyuta taþýndý ve baþta AB ülkeleri olmak üzere tüm Batý’da büyük tepki oluþturdu. Hatta Ekim ayýnda baþlayacak AB görüþmeleri öncesinde Türkiye’den istenen kriterler arasýnda bile yer aldý.
Eleþtiri özgürlüðü elbette, insanlara ve kurumlara hakaret ve iftira etme hakký tanýmaz. Kimsenin özel yaþamýna, kiþiliðine, aile yaþamýna saygýsýzlýk yapma özgürlüðü olamaz. Ancak, topluma mâl olmuþ ve kamuoyuyla sürekli iç içe olan kiþiler, siyasetçiler, sanatçýlar da eleþtiriyi baþtan kabul ederek o mevkilere, makamlara geldiklerini unutmamalýdýr. Attýklarý her adýmý, toplumu ilgilendiren kiþiler, toplumdan ve basýndan gelecek eleþtirilere karþý da hazýr olmalýdýr. En çok hoþgörüyü de onlarýn göstermesi gerekir.Her yazýlana, her eleþtiriye tekzip hakkýný, dava hakkýný kullananlar, bazýlarýnda haklý dahi olsalar, zamanla yýpranýrlar ve hak etmedikleri zamanlarda bile eleþtirilerin hedefi hâline gelirler. Bu kiþiler, yazýlan yazýlarýn 100 kiþi tarafýndan okunursa, tekziplerin 200 kiþi tarafýndan okunacaðýný da bilmelidirler ve o yazý gerçekten kendilerini rencide ettiyse, küçük düþürdüyse, bunun tekzip edilmesiyle daha fazla kiþi tarafýndan öðrenileceðini ve rencide olma derecesinin artacaðýný göz önünde bulundurmalýdýr.
Baþbakan’ýn basýna karþý dava açma alýþkanlýðýný birçok bakan, belediye baþkaný ve diðer yöneticiler de örnek almýþ olacak ki, adliyeler basýna karþý açýlan davlardan geçilmiyor. Bu hak, bu kadar basit kullanýlmamalý. Eleþtiri ile hakaret ve iftira müesseselerinin bu denli birbirine karýþtýrýlmasý sonucunda her ne kadar dava edilen basýn mensuplarý zarar görseler de, dava açanlar da toplum nezdinde yýpranýyorlar ve insanlarýn siyaset, sanat, sivil toplum örgütleri gibi kurumlara karþý güvenleri sarsýlýyor.
1970’li yýllarýn baþýnda Nihat Erim baþbakandýr. Rahmetli Aþýk Mahsuni Þerif, o dönemlerde uygulanan idam infazlarýna karþý bir türkü okur. Baþbakan Nihat Erim’i hedef alan “Erim Erim eriyesin/ Sürüm sürüm sürünesin/Denizler’de boðulasýn/Yýlan Çayan yesin seni” diye baþlayan türkü nedeniyle Sýkýyönetim Mahkemesi kamu davasý açar. Eðer dava sadece kamu davasý olursa ceza miktarý düþük uygulanacaktýr. Türkünün muhatabý Baþbakan Nihat Erim de davacý olursa, ceza artacaktýr. Sýkýyönetim Mahkemesi Baþbakan’a Mahsuni’den davacý olup olmadýðýný sorar. Nihat Erim davacý olmadýðýný bildirir ve “Bir ülkenin ozaný, Baþbakan’ý sevmek ve onun yaptýklarýný onaylamak zorunda deðildir” der. Rahmetli Erim’in bu sözünü Mahsuni yaþamý boyunca unutmaz ve “Erim erim eriyesin” diye türkü yazdýðý Erim’i hep takdirle anar. “Avrupa eðitimi görmüþ, kültürlü, asil insanýn hâli bir baþka” diye övgüyle sözeder. Nihat Erim istese, Mahsuni’nin hapis cezasýnýn artýrýlmasýný saðlar ve belki de yüklü bir miktar tazminat da alabilirdi. Ama o öyle yapmadý ve kendisini hiç sevmeyen bir ozan tarafýndan saygýyla anýlýr.
Þimdilerde her yazýlana, çizilene dava açan siyasetçiler, sanatçýlar, özel-tüzel kiþiler de Nihat Erim’in bu hoþgörüsünü gösterse de, saygýyla anýlsa… Ama onlar, üç-beþ kuruþ tazminatý yeðliyorlar. Kendileri bilir, canlarý saðolsun da, güzel sözlerle, saygýyla anýlmak, üç-beþ kuruþtan veya birilerinin hapis cezasý almasýný saðlamaktan daha erdemli bir davranýþ sanýyorum.