1) Barınma İmkânları
KYK yurtlarının olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli.
2) İlgi ve Yetenek
Öğrencinin kişisel ilgi ve yetenekleri göz ardı edilmemeli. “Yerleşeyim de hangi bölüm olursa olsun” anlayışı yanlıştır. Çünkü memnuniyetsizlik ve bölümü bırakma oranı yüksek olmaktadır.
3) İş İmkânları
Hem kamu hem özel sektör açısından iş alanı incelenmelidir. Son açıklamalara göre kamu alımları zorlaşıyor. 2026–2028 Orta Vadeli Program’da alımların zorlaşacağı vurgusu var. Orta vadeli planda öğrenciler özelde çalışmaya teşvik ediliyor. MEB, öğretmen atamalarında artık yüksek sayılar beklenmemesi gerektiğini söyledi. Norm fazlası öğretmen sorunu olduğunu iddia etti. Ayrıca 2024 yılında da 3 yıllık kamuda tasarruf tedbiri geldi. Yani özel sektörde çalışabilme ihtimali ciddi şekilde göz önünde bulundurulmalıdır. OECD, TÜİK, Cumhurbaşkanlığı UNİ VERİ verileri kullanılabilir; ancak TÜİK’in işsizlik verilerinin gerçeği yansıtmadığı (anketlerin sadece 600 bin kişi üzerinde yapıldığı) unutulmamalı.
4) Puan – Sıralama Ayrımı
Ek tercihlerde puanlar ve boş kontenjanlar esas alınacaktır. Ancak istatistiksel/nicel analiz yapanlar sıralama trendlerini de değerlendirebilir bu durumdaysa puanların denk geldiği sıralamalar bilinmelidir.
5) Geçmiş Verilerin Analizi
En az 3–4 yıllık veriler dikkate alınmalı yalnızca tek yılın verisi yanıltıcı olur. Hem bu yıla ait hem de 3 yıl önceye ait sıralamalar baz alınarak nicel veri analizi yapılmalıdır. Sıralama trend analizi için şu yöntem uygulanabilir:
Fark analizi: Her yılın sıralama farkları hesaplanır.
Kontenjan düzeltmesi: Kontenjan artışı/düşüşü hesaba katılır.
Tahmin aralığı: Alt–üst tahmin yapılır.
Standart sapma ve hata payı eklenir.
Trend analizi için şu formül uygulanabilir:
X Üniversitesi Y Bölümü verileri:
- 2022 yılı sıralama: 497.259
- 2023 yılı sıralama: 525.172
- 2024 yılı sıralama: 545.008
Fark Hesaplama
2023-2022 farkı: 525.172 - 497.259 = 27.913
2024-2023 farkı: 545.008 - 525.172 = 19.836
Kontenjan Düzeltmeli Tahmin
Kontenjan azalışı varsayımı altında:
- Alt tahmin: 545.008 - 27.913 = 517.095
- Üst tahmin: 545.008 - 19.836 = 525.172
Ham tahmin aralığı: 517.095 - 525.172
Standart Sapma Hesaplama
Ortalama (μ) = (27.913 + 19.836) / 2 = 23.8745
Varyans hesaplama:
- (27.913 - 23.8745)² = 16.3095
- (19.836 - 23.8745)² = 16.3095
Popülasyon varyansı = (16.3095 + 16.3095) / 2 = 16.3095
Standart sapma = √16.3095 = 4.039
Final Tahmin
Güven aralığı: 517.095 - 525.172
Hata payı: ±4.039
Bu, öğrencinin yaklaşık 517.000-525.000 sıralama aralığında tercih yapması gerektiğini ve ±4.000 sapma beklentisi olduğunu gösterir.
