Sera beyazsineği (Trialeurodes vaporariorum), dünya genelinde sera tarımında yetiştirilen birçok ekonomik değeri yüksek bitkide ciddi zararlara neden olan önemli bir fitofag böcek türüdür. Bu zararlı, özellikle domates, biber, patlıcan, salatalık ve süs bitkileri gibi sera ürünlerinde yaygın olarak görülmekte ve hem doğrudan beslenme zararları hem de virüs taşıyıcılığı nedeniyle üreticiler için büyük ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Modern sera işletmeciliğinde entegre mücadele yaklaşımları ve teknolojik çözümler, bu zararlının etkili bir şekilde kontrolü için kritik öneme sahiptir.
Sera Beyazsineğinin Biyolojik Özellikleri
Morfolojik Karakteristikler
Ergin Dönem
Sera beyazsineğinin ergin bireyleri, kanatlarını kaplayan karakteristik beyaz mum tabakası nedeniyle kolayca tanınabilir. Bu mumsu yapı, böceğin adının da kaynağını oluşturur. Erginlerin vücut uzunluğu yaklaşık 1 mm olup, narin bir yapıya sahiptirler. Kanatları şeffaf olmasına rağmen, üzerlerindeki beyaz mum tabakası nedeniyle beyaz görünür. Bu özellik, türün teşhisinde en önemli morfolojik karakterdir.
Yumurta Dönemi
Yumurtalar oval şekilde olup, boyutları yaklaşık 0.25 mm'dir. En dikkat çekici özellikleri, yaprağın alt yüzeyine dik olarak yerleştirilen bir sapçık ile bağlı olmalarıdır. Bu sapçık yapısı, yumurtanın yaprağa sağlam bir şekilde tutunmasını sağlar. Yumurtalar ilk bırakıldıklarında beyaz renkli olup, gelişim ilerledikçe ve açılma zamanı yaklaştıkça kahverengi veya siyaha doğru renk değişimi gösterirler. Bu renk değişimi, yumurtanın olgunluk durumunu göstermesi açısından önemli bir göstergedir.
Larva Dönemi
Larvalar yassı, şeffaf ve beyaz veya çok açık sarı renkte görünür. Gelişimleri boyunca üç larva dönemi (yaşını) geçirirler. Yumurtadan yeni çıkan birinci yaş larva, başlangıçta hareketli olup beslenme için uygun bir yer arayışındadır. Uygun beslenme yerini bulduğunda kendisini sabitler ve bu noktadan sonra bacakları ile antenleri giderek kaybolur. Bu adaptasyon, larvanın yaprağa yapışık olarak beslenme davranışına özelleşmesini gösterir.
Pupa Dönemi
Pupa evresinde, bireyin üzerinde iplik şeklinde beyaz uzantılar görülmeye başlar. Bu uzantılar, pupanın karakteristik görünümünü oluşturur. Pupa gelişimini tamamladığında, kendisini kaplayan mumsu tabaka karakteristik bir "T" şeklinde yırtılarak ergin çıkışı gerçekleşir. Bu çıkış şekli, sera beyazsineğinin teşhisinde kullanılan önemli bir morfolojik özelliktir.
Yaşam Döngüsü ve Biyoekoloji
Sera beyazsineği, uygun çevre koşullarında hızla çoğalabilen bir türdür. Özellikle sıcak ve nemli ortamlar, türün gelişimi için ideal koşulları oluşturur. Sera koşullarında, 25-30°C sıcaklık ve %70-85 nem oranlarında en hızlı gelişimini gösterir. Bu koşullarda, tamamlanmış bir yaşam döngüsü yaklaşık 3-4 hafta sürer. Dişi bireyler yaşamları boyunca 100-300 arası yumurta bırakabilir. Yumurtalar genellikle yaprağın alt yüzeyine, damar yakınlarına yerleştirilir. Bu yerleşim tercihi, hem koruma hem de optimal beslenme koşulları sağlaması açısından önemlidir.
Zararlı Etkileri
Doğrudan Zararlar
Sera beyazsineği, hem larva hem de ergin dönemlerinde bitki özsuyunu emerek beslendiği için bitkilerde doğrudan zararlara neden olur. Yoğun popülasyonlarda bu beslenme davranışı, bitkilerde şu etkilere yol açar:
- Yapraklarda sararma ve solma: Sürekli özsu emilmesi nedeniyle yapraklar sararmaya başlar
- Büyüme geriliği: Bitkinin genel gelişimi yavaşlar ve bodur kalır
- Verim kaybı: Meyve kalitesi ve miktarında belirgin azalma görülür
- Bitki zayıflığı: Genel olarak bitki direnci düşer
Dolaylı Zararlar
Ballı Madde Salgılama
Beyazsinek türleri, beslenmeleri sırasında fazla miktarda ballı madde (honeydew) salgılarlar. Bu ballı madde yaprak yüzeylerinde birikir ve şu sorunlara yol açar:
- Fumajin mantarı gelişimi: Ballı madde üzerinde gelişen siyah mantarlar yaprakları kaplar
- Fotosentez engellenmesi: Yaprak yüzeyinin kaplanması güneş ışığının alınmasını engeller
- Estetik kayıplar: Özellikle süs bitkilerinde görünüm bozuklukları oluşur
Virüs Taşıyıcılığı
Sera beyazsineğinin en önemli dolaylı zararlarından biri, bitki virüslerini taşıma kabiliyetidir. Özellikle aşağıdaki virüs gruplarının vektörlüğünü yapar:
- Begomovirus grubu: Domates sarı yaprak kıvırcıklığı virüsü (TYLCV)
- Crinivirus grubu: Domates bulaşık kloroz virüsü (ToCV)
- Torradovirus grubu: Domates torrado virüsü (ToTV)
Bu virüsler, sera üretiminde ciddi ekonomik kayıplara neden olmakta ve bazen hasadın tamamen kaybedilmesine yol açabilmektedir.
Kimyasal Mücadele Yöntemleri
Kimyasal Mücadelede Kullanılan Etken Madde Grupları
Neonikotinoidler
Bu grup insektisitler sistemik etki gösterir ve yapraklardan emilerek hem larva hem de erginleri etkiler:
- İmidakloprid: Yapraktan emilen sistemik insektisit
- Acetamiprid: Temas ve mide zehiri etkili
- Thiamethoxam: Güçlü sistemik etki gösteren neonikotinoid
Büyüme Düzenleyiciler
Larvaların normal gelişmesini engelleyen bu grup:
- Pyriproxyfen: Juvenile hormon analogu, larval gelişimi durdurur
- Buprofezin: Kitinaz inhibitörü, pupa oluşumunu engeller
Akarisit Etkili İnsektisitler
- Spiromesifen: Özellikle larva evresine karşı yüksek etkinlik
- Spirotetramat: Sistemik etki, tüm gelişim evrelerine etkili
Biyolojik Kökenli Kimyasallar
- Abamektin: Fermentasyon ürünü, yapraklara uygulanır, larvalara karşı etkili
Piyasada Bulunan Hazır Preparatlar
Breaker® 240 SC (Spiromesifen)
- Hedef: Biber serasında beyazsineği larva-pupa evresi
- Dozaj: 30 ml / 100 L su
- PHI (Hasat öncesi bekleme süresi): 7 gün
- Etki mekanizması: Translaminar ve sistemik etki
Anecdot EC (Buprofezin + Lambda-cyhalothrin)
- Hedef: Biber serasında larva ve ergin dönem
- PHI: 7 gün
- Özellik: Akarisit ve insektisit kombinasyonu
Nustoria 50 WG (Pymetrozine)
- Hedef: Domates, patlıcan serasında larva-ergin dönem
- PHI: 5 gün
- Ek özellik: Virüs taşıyıcılığını azaltma potansiyeli
Kimyasal Mücadelede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Direnç Yönetimi
Sera beyazsineği çok hızla direnç geliştirebilen bir zararlı olduğundan:
- Aynı etken madde sürekli kullanılmamalı
- Farklı etki mekanizmalarına sahip ilaçlar rotasyonla uygulanmalı
- Ekonomik zarar eşiği aşıldığında müdahale edilmeli
Uygulama Teknikleri
- Hedef alan: Yaprağın alt yüzeyi ilaçlamada önceliklenmelidir
- Zaman: Erken sabah veya akşam saatlerinde uygulama tercih edilmeli
- Tekrarlama: Larva çıkışlarını hedeflemek için 7-10 gün arayla tekrarlanmalı
Güvenlik Önlemleri
- Hasat öncesi bekleme süreleri (PHI) mutlaka dikkate alınmalı
- Uygulayıcı güvenliği için koruyucu ekipman kullanılmalı
- Arı ve diğer yararlı böceklere zarar vermemeye dikkat edilmeli
Biyolojik Mücadele Yöntemleri
Parazitoid Türler
Encarsia formosa
Bu hymenoptera türü, sera beyazsineğinin en etkili doğal düşmanlarından biridir:
- Hedef evre: Ağırlıklı olarak 3. ve 4. larva evreleri
- Etkinlik: Optimal koşullarda %80-90 parazitlenme oranı
- Uygulama: Haftada 2-3 kart/m² olarak sera geneline yerleştirilir
- Avantajlar: Kimyasal kalıntı bırakmaz, uzun süreli koruma sağlar
Eretmocerus eremicus
- Özellik: Sıcak koşullara daha dayanıklı
- Hedef: Tüm larva evreleri
- Kombine kullanım: Encarsia ile birlikte kullanılabilir
Predatör Türler
Macrolophus caliginosus
- Beslenme: Hem beyazsineği hem de diğer zararlılar
- Avantaj: Çok çeşitli zararlıyla mücadele
- Uygulama: 1-2 birey/m² yoğunlukta
Entomopatojen Mantarlar
Beauveria bassiana
- Etki mekanizması: Spor oluşturarak konukçuyu öldürür
- Uygulama: Sprey şeklinde yapraklara uygulanır
- Koşullar: Yüksek nem gerektirir (%80-90)
Verticillium lecanii
- Özellik: Düşük sıcaklıklarda da etkili
- Hedef: Tüm gelişim evreleri
- Kombinasyon: Diğer biyolojik ajanlarla kullanılabilir
Kültürel Mücadele Yöntemleri
Fiziksel Engeller ve Tuzaklar
Sarı Yapışkan Tuzaklar
- Renk: Beyazsineğini çeken 580-590 nm dalga boyu
- Yerleştirme: Bitki tacı seviyesinden 10-15 cm yukarıda
- Yoğunluk: 1 tuzak/5-10 m² sera alanı
- Fonksiyonlar: Hem izleme hem de kitle yakalama
Gümüş Renkli Malçlar
- Etki: Ultraviyole yansıması ile zararlıyı uzaklaştırır
- Uygulama: Sera tabanında reflektif malç kullanımı
- Ek yarar: Toprak sıcaklığı kontrolü
Sera İklim Yönetimi
Sıcaklık Kontrolü
- Optimal aralık: 20-22°C'de zararlı gelişimi yavaşlar
- Ani değişiklikler: Sıcaklık şoklarıyla popülasyon baskılanır
- Gece soğutma: Özellikle gece sıcaklıklarını düşürmek etkili
Nem Kontrolü
- Hedef: %60-70 nem aralığında tutmak
- Havalandırma: Yeterli hava akımı sağlamak
- Sulama yönetimi: Aşırı nem oluşumunu önlemek
Sanitasyon ve Hijyen
Yabancı Ot Kontrolü
- Önemi: Alternatif konukçu bitkileri ortadan kaldırmak
- Kış temizliği: Sera çevresindeki yabancı otları temizlemek
- Sürekli bakım: Sera içi ve çevresini temiz tutmak
Bitki Artıkları Yönetimi
- Hasat sonrası: Tüm bitki artıklarını sera dışına çıkarmak
- Kompostlama: Uygun koşullarda kompostlamak
- Yakma: Gerektiğinde kontrollü yakma işlemi
Dijital ve Teknolojik Mücadele Yöntemleri
Yapay Zeka Destekli İzleme Sistemleri
Görüntü İşleme Teknolojileri
Modern sera işletmelerinde yapay zeka destekli kamera sistemleri önemli bir rol oynamaktadır:
- Otomatik tespit: Makine öğrenmesi algoritmaları ile yumurta, larva ve erginlerin otomatik tespiti
- Sürekli izleme: 7/24 yaprak altlarının taranması
- Erken uyarı: Popülasyon artışı öncesi uyarı sistemleri
- Hassasiyet: %90 üzerinde tespit doğruluğu
Akıllı Tuzak Sistemleri
- Dijital sayım: Yapışkan tuzaklardaki birey sayısının otomatik hesaplanması
- Trend analizi: Popülasyon artış trendlerinin tahmin edilmesi
- Lokalizasyon: Sera içi yoğunluk haritası oluşturma
İklim Kontrol Entegrasyonu
Akıllı Sera Yönetim Sistemleri
- Çevresel manipülasyon: Sıcaklık, nem ve hava akımının zararlı kontrolü için optimizasyonu
- Veri entegrasyonu: İklim verileri ile zararlı popülasyon verilerinin birleştirilmesi
- Tahmin modelleri: Gelecekteki popülasyon artışlarının öngörülmesi
Sensör Ağları
- Mikroklima ölçümü: Sera içi mikro bölgelerin ayrı ayrı izlenmesi
- Gerçek zamanlı veri: Anlık çevre koşullarının takibi
- Otomatik müdahale: Belirlenen eşiklerde otomatik sistemlerin devreye girmesi
Karar Destek Sistemleri
Entegre Yönetim Platformları
- Çok parametreli analiz: İklim, popülasyon, fenoloji verilerinin birlikte değerlendirilmesi
- Optimizasyon algoritmaları: Mücadele zamanlamasının optimizasyonu
- Maliyet analizi: Farklı mücadele seçeneklerinin ekonomik karşılaştırması
Mobil Uygulamalar
- Saha kayıtları: Üreticilerin mobil cihazlardan veri girişi
- Anlık öneriler: Mevcut duruma göre anlık mücadele önerileri
- Uzman desteği: Uzaktan uzman konsültasyon imkanı
Entegre Zararlı Yönetimi (IPM)
IPM Stratejilerinin Temel İlkeleri
Eşik Değer Yaklaşımı
Ekonomik zarar eşiği kavramı, sera beyazsineği mücadelesinde kritik önem taşır:
- İzleme eşiği: Tuzak başına 5-10 ergin/hafta
- Müdahale eşiği: Yaprak başına 1-2 ergin veya 5-10 larva
- Ekonomik zarar eşiği: Mücadele maliyeti ile beklenen zararın karşılaştırılması
Seçicilik Prensibi
- Dar spektrumlu pestisitler: Hedef zararlıya odaklanmış ürün seçimi
- Doğal düşman koruma: Yararlı böceklere minimum zarar
- Rotasyon stratejileri: Direncin önlenmesi için etken madde rotasyonu
Mücadele Takvimleri
Sezon Öncesi Hazırlık (Şubat-Mart)
- Sera temizliği: Kapsamlı sanitasyon işlemleri
- Yararlı böcek salımı: Encarsia formosa'nın profilaktik salımı
- İzleme sistemlerinin kurulumu: Tuzakların yerleştirilmesi
Vegetatif Dönem (Nisan-Haziran)
- Düzenli izleme: Haftalık tuzak kontrolü ve sayım
- Biyolojik mücadele takviyesi: Gerektiğinde ek yararlı böcek salımı
- Seçici ilaçlama: Eşik değer aşıldığında müdahale
Üretken Dönem (Temmuz-Eylül)
- Yoğun izleme: Haftada 2-3 kez kontrol
- Kombine mücadele: Biyolojik ve kimyasal yöntemlerin birlikte kullanımı
- Hasat öncesi dikkat: PHI sürelerine tam uyum
Sezon Sonu (Ekim-Kasım)
- Sanitasyon: Bitki artıklarının temizliği
- Kış hazırlığı: Sera hijyeninin sağlanması
- Değerlendirme: Sezon boyunca uygulanan stratejilerin analizi
Web Tabanlı Yönetim Sistemlerinin Rolü
Sera Beyazsineği İzleme ve Yönetim Yazılımları
Modern sera işletmelerinde, beyazsineği yönetimi için geliştirilmiş web tabanlı sistemler önemli avantajlar sunmaktadır. Bu sistemlerin temel özellikleri:
Veri Toplama ve Analiz
- Otomatik veri girişi: Sensörlerden gelen çevresel veriler
- Manuel kayıt imkanları: Gözlemci kayıtları için kullanıcı arayüzleri
- Görsel dokümantasyon: Fotoğraf ve video tabanlı kayıt sistemi
Tahmin ve Modelleme
- Matematiksel modeller: Popülasyon dinamik modellerinin uygulanması
- Makine öğrenmesi: Geçmiş verilere dayalı gelecek tahminleri
- Senaryo analizleri: Farklı mücadele stratejilerinin simülasyonu
Raporlama ve İzleme
- Grafiksel gösterimler: Trend analizleri ve görsel raporlar
- Otomatik uyarılar: Kritik eşiklerde SMS/e-posta bildirimleri
- Detaylı kayıt sistemi: Mücadele geçmişinin dokümantasyonu
Ekonomik Analiz ve Maliyet Hesaplamaları
Mücadele Maliyetleri
- Kimyasal mücadele: İlaç, işçilik ve uygulama maliyetleri
- Biyolojik mücadele: Yararlı böcek temin ve salım maliyetleri
- Teknolojik yatırımlar: İzleme sistemleri ve yazılım maliyetleri
Zarar Değerlendirmesi
- Doğrudan zararlar: Verim kaybı hesaplamaları
- Dolaylı zararlar: Kalite düşüşü ve pazar değeri kayıpları
- Uzun vadeli etkiler: Bitki sağlığı ve sürdürülebilirlik
Yatırım Getirisi Analizi
- Maliyet-fayda analizi: Farklı mücadele stratejilerinin ekonomik karşılaştırması
- Geri ödeme süreleri: Teknolojik yatırımların amortisman hesaplamaları
- Risk analizi: Mücadele başarısızlığının finansal etkileri
Gelecek Perspektifleri ve Yeni Teknolojiler
Nanoteknoloji Uygulamaları
Nano-enkapsülasyon
- Kontrollü salım: Etken maddelerin hedefli ve yavaş salımı
- Düşük doz uygulamaları: Çevresel etki azaltma
- Artırılmış etkinlik: Daha uzun süreli koruma
Nano-sensörler
- Ultra hassas tespit: Çok düşük yoğunluklarda zararlı tespiti
- Gerçek zamanlı monitoring: Sürekli izleme imkanı
- Küçük boyut: Bitki üzerinde minimum etki
Genetik Mücadele Yöntemleri
Steril Böcek Tekniği (SIT)
- Radyasyon uygulaması: Erkek bireylerin kısırlaştırılması
- Popülasyon baskılama: Doğal popülasyonla çiftleşme
- Çevresel güvenlik: Kimyasal kalıntı oluşmaması
Gen Sürücü Teknolojileri
- Hedefli gen modifikasyonu: Zararlının üreme kabiliyetinin engellenmesi
- Popülasyon düzeyinde etki: Tüm popülasyona yayılabilen özellikler
- Etik ve güvenlik konuları: Çevresel salım öncesi kapsamlı değerlendirme
Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi
Derin Öğrenme Uygulamaları
- Görüntü tanıma: Yüksek doğrulukta zararlı teşhisi
- Davranış tahmini: Zararlının gelecekteki hareketlerinin öngörülmesi
- Otomatik karar verme: Müdahale zamanlaması için otonom sistemler
Büyük Veri Analitiği
- Çok kaynaklı veri: İklim, zararlı, bitki verilerinin entegrasyonu
- Tahmin modelleri: Kompleks matematiksel modellerin uygulanması
- Optimizasyon: Mücadele stratejilerinin otomatik optimizasyonu
Sera beyazsineği, modern sera tarımında karşılaşılan en önemli zararlılardan biri olarak, çok boyutlu bir yaklaşım gerektirmektedir. Bu zararlının etkili kontrolü için geleneksel mücadele yöntemlerinin yanında, modern teknolojilerin de entegre edildiği kapsamlı stratejiler geliştirilmelidir. Sera beyazsineği ile mücadele, sürekli gelişen bir alan olup, yeni teknolojilerin entegrasyonu ile daha etkili ve sürdürülebilir çözümler mümkün olmaktadır.
Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi
Sera beyazsineği yönetimi için olan bu Flask web uygulaması beyazsinek popülasyonunu izlemek, tahminlerde bulunmak ve mücadele önerileri sunmak için tasarlanmıştır.
python
import numpy as np
import pandas as pd
import matplotlib.pyplot as plt
from sklearn.linear_model import LinearRegression
from flask import Flask, render_template, request, send_file, jsonify
import io
import sqlite3
from datetime import datetime, timedelta
import json
from matplotlib.dates import DateFormatter
import secrets
Veritabanı Oluşturma
conn = sqlite3.connect('beyazsinek.db', check_same_thread=False)
cursor = conn.cursor()
cursor.execute('''
CREATE TABLE IF NOT EXISTS tahminler (
id INTEGER PRIMARY KEY AUTOINCREMENT,
gun INTEGER,
sicaklik REAL,
nem REAL,
yogunluk REAL,
karar TEXT,
tarih TEXT
)
''')
cursor.execute('''
CREATE TABLE IF NOT EXISTS ilaclar (
id INTEGER PRIMARY KEY AUTOINCREMENT,
ad TEXT,
etken_madde TEXT,
hedef_urun TEXT,
hedef_evre TEXT,
dozaj TEXT,
phi INTEGER,
etki_mekanizmasi TEXT
)
''')
cursor.execute('''
CREATE TABLE IF NOT EXISTS gozlemler (
id INTEGER PRIMARY KEY AUTOINCREMENT,
tarih TEXT,
yumurta_sayisi INTEGER,
larva_sayisi INTEGER,
pupa_sayisi INTEGER,
ergin_sayisi INTEGER,
notlar TEXT
)
''')
conn.commit()
Örnek Veri Seti
data = {
"Gün": [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14],
"Sıcaklık (°C)": [20, 22, 24, 26, 28, 30, 32, 34, 32, 30, 28, 26, 24, 22],
"Nem (%)": [60, 65, 70, 75, 80, 85, 88, 90, 85, 80, 75, 70, 65, 60],
"Beyazsinek Yoğunluğu": [5, 8, 12, 18, 30, 45, 70, 95, 75, 50, 35, 20, 12, 8]
}
df = pd.DataFrame(data)
Modelleme
X = df[["Sıcaklık (°C)", "Nem (%)"]]
y = df["Beyazsinek Yoğunluğu"]
model = LinearRegression()
model.fit(X, y)
İlaç veritabanını doldur
ilaclar = [
("Breaker® 240 SC", "Spiromesifen", "Biber (sera)", "larva-pupa evresi", "30 ml / 100 L su", 7, "Translaminar / sistemik etki"),
("Anecdot EC", "Buprofezin + Lambda-cyhalothrin", "Biber (sera)", "larva-ergin", "Doğru dozaj için etikete bakın", 7, "Akarisit + insektisit kombinasyonu"),
("Nustoria 50 WG", "Pymetrozine", "Domates, patlıcan (sera)", "larva-ergin", "Doğru dozaj için etikete bakın", 5, "Sistemik / temas etkili")
]
cursor.execute("SELECT COUNT(*) FROM ilaclar")
if cursor.fetchone()[0] == 0:
cursor.executemany('''INSERT INTO ilaclar (ad, etken_madde, hedef_urun, hedef_evre, dozaj, phi, etki_mekanizmasi)
VALUES (?, ?, ?, ?, ?, ?, ?)''', ilaclar)
conn.commit()
Flask Uygulaması
app = Flask(__name__)
app.secret_key = secrets.token_hex(16)
@app.route('/')
def index():
return render_template('index.html')
@app.route('/tahmin')
def tahmin():
veriler = []
for gun in range(1, 8):
Rastgele sıcaklık ve nem üret
sicaklik = np.random.normal(28, 2)
nem = np.random.normal(75, 5)
Nem ve sıcaklık sınırlarını kontrol et
nem = max(40, min(95, nem))
sicaklik = max(15, min(35, sicaklik))
Tahmin yap
tahmini_yogunluk = model.predict([[sicaklik, nem]])[0]
tahmini_yogunluk = max(0, tahmini_yogunluk) # Negatif olmamalı
Karar verme
if tahmini_yogunluk > 70:
karar = "ACİL: İlaçlama gerekli"
oneri = "Spiromesifen veya Buprofezin içeren ilaçlar önerilir."
elif tahmini_yogunluk > 50:
karar = "UYARI: İlaçlama önerilir"
oneri = "Büyüme düzenleyiciler veya biyolojik mücadele önerilir."
elif tahmini_yogunluk > 30:
karar = "GÖZLEM: Popülasyon artışı izlenmeli"
oneri = "Sarı yapışkan tuzaklar ve biyolojik mücadele artırılmalı."
else:
karar = "NORMAL: Şu anda ilaçlama gerekli değil"
oneri = "Kültürel önlemler ve önleyici tedbirler yeterli."
tarih = (datetime.now() - timedelta(days=7-gun)).strftime('%Y-%m-%d')
Veritabanına kaydet
cursor.execute('''INSERT INTO tahminler (gun, sicaklik, nem, yogunluk, karar, tarih)
VALUES (?, ?, ?, ?, ?, ?)''',
(gun, sicaklik, nem, tahmini_yogunluk, karar, tarih))
conn.commit()
veriler.append({
'gun': gun,
'sicaklik': round(sicaklik, 1),
'nem': round(nem, 1),
'yogunluk': round(tahmini_yogunluk, 2),
'karar': karar,
'oneri': oneri,
'tarih': tarih
})
return render_template('tahmin.html', veriler=veriler)
@app.route('/grafik')
def grafik():
Son 7 tahmini al
cursor.execute('SELECT tarih, yogunluk FROM tahminler ORDER BY id DESC LIMIT 7')
rows = cursor.fetchall()
if not rows:
return "Yeterli veri bulunamadı"
tarihler = [datetime.strptime(row[0], '%Y-%m-%d') for row in rows]
tahminler = [row[1] for row in rows]
Grafik oluştur
fig, ax = plt.subplots(figsize=(10, 6))
ax.plot(tarihler, tahminler, 'bo-', label='Tahmini Beyazsinek Yoğunluğu')
ax.axhline(70, color='red', linestyle='--', label='Acil Müdahale Eşiği')
ax.axhline(50, color='orange', linestyle='--', label='İlaçlama Eşiği')
ax.axhline(30, color='yellow', linestyle='--', label='Gözlem Eşiği')
ax.set_xlabel('Tarih')
ax.set_ylabel('Yoğunluk')
ax.set_title('Tahmini Beyazsinek Yoğunluğu Grafiği')
ax.legend()
ax.grid(True)
Tarih formatı
date_form = DateFormatter("%m-%d")
ax.xaxis.set_major_formatter(date_form)
plt.xticks(rotation=45)
plt.tight_layout()
Grafiği byte olarak kaydet
img = io.BytesIO()
plt.savefig(img, format='png')
img.seek(0)
plt.close(fig)
return send_file(img, mimetype='image/png', download_name='tahmin_grafik.png')
@app.route('/ilaclar')
def ilac_listesi():
cursor.execute("SELECT * FROM ilaclar")
ilaclar = cursor.fetchall()
return render_template('ilaclar.html', ilaclar=ilaclar)
@app.route('/gozlem')
def gozlem():
return render_template('gozlem.html')
@app.route('/gozlem_kaydet', methods=['POST'])
def gozlem_kaydet():
try:
yumurta = request.form.get('yumurta', 0, type=int)
larva = request.form.get('larva', 0, type=int)
pupa = request.form.get('pupa', 0, type=int)
ergin = request.form.get('ergin', 0, type=int)
notlar = request.form.get('notlar', '')
tarih = datetime.now().strftime('%Y-%m-%d %H:%M:%S')
cursor.execute('''INSERT INTO gozlemler (tarih, yumurta_sayisi, larva_sayisi, pupa_sayisi, ergin_sayisi, notlar)
VALUES (?, ?, ?, ?, ?, ?)''',
(tarih, yumurta, larva, pupa, ergin, notlar))
conn.commit()
return jsonify({'success': True, 'message': 'Gözlem başarıyla kaydedildi.'})
except Exception as e:
return jsonify({'success': False, 'message': f'Hata: {str(e)}'})
@app.route('/gozlem_gecmisi')
def gozlem_gecmisi():
cursor.execute("SELECT * FROM gozlemler ORDER BY tarih DESC")
gozlemler = cursor.fetchall()
return render_template('gozlem_gecmisi.html', gozlemler=gozlemler)
@app.route('/bilgi')
def bilgi():
return render_template('bilgi.html')
if __name__ == '__main__':
app.run(debug=True)
HTML Şablonları
Aşağıdaki HTML dosyalarını templates klasörüne kaydedin.
templates/index.html
html
Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi
.hero-section { background: linear-gradient(rgba(0, 0, 0, 0.5), rgba(0, 0, 0, 0.5)), url('https://images.unsplash.com/photo-1596040033229-a9821ebd058d?ixlib=rb-1.2.1&auto=format&fit=crop&w=1350&q=80'); background-size: cover; background-position: center; color: white; padding: 100px 0; text-align: center; margin-bottom: 30px; } .card { transition: transform 0.3s; margin-bottom: 20px; } .card:hover { transform: translateY(-5px); box-shadow: 0 10px 20px rgba(0,0,0,0.1); } .navbar { margin-bottom: 0; }
Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi
Beyazsinek popülasyonunu izleyin, tahminlerde bulunun ve etkili mücadele yöntemleri uygulayın
Tahmin ve İzleme
Sıcaklık ve nem verilerine dayanarak beyazsinek popülasyonunu tahmin edin.
İlaç Bilgileri
Beyazsinekle mücadelede kullanılabilecek ilaçlar ve etken maddeleri hakkında bilgi edinin.
Gözlem Kaydı
Sera içi gözlemlerinizi kaydedin ve popülasyon gelişimini takip edin.
Beyazsinek Hakkında
Sera beyazsineği (Trialeurodes vaporariorum), seralarda yetiştirilen birçok bitkide önemli zararlara neden olan bir böcek türüdür.
Erginler kanatlar üzerindeki beyaz mum tabakası nedeniyle beyaz renkte görünür ve yaklaşık 1 mm boyundadır.
Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi © 2023
templates/tahmin.html
html
Tahmin - Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi
.card { margin-bottom: 20px; } .high-risk { background-color: #ffcccc; } .medium-risk { background-color: #fff0cc; } .low-risk { background-color: #ccffcc; }
Beyazsinek Popülasyon Tahmini
7 Günlük Tahmin Verileri
Gün
Tarih
Sıcaklık (°C)
Nem (%)
Tahmini Yoğunluk
Durum
{% for veri in veriler %}
{{ veri.gun }}
{{ veri.tarih }}
{{ veri.sicaklik }}
{{ veri.nem }}
{{ veri.yogunluk }}
{{ veri.karar }}
{{ veri.oneri }}
{% endfor %}
Tahmin Grafiği
Yoğunluk Değerlendirme
-
70+ : Acil müdahale gerektiren yoğunluk
-
50-70 : İlaçlama önerilen yoğunluk
-
30-50 : Gözlem gerektiren yoğunluk
-
0-30 : Normal kabul edilen yoğunluk
Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi © 2023
templates/ilaclar.html
html
İlaçlar - Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi
Beyazsinekle Mücadele İlaçları
Önemli: İlaç kullanmadan önce etiket bilgilerini dikkatlice okuyunuz. Hasat öncesi bekleme sürelerine (PHI) mutlaka uyunuz.
{% for ilac in ilaclar %}
{{ ilac[1] }}
Etken Madde: {{ ilac[2] }}
Hedef Ürün: {{ ilac[3] }}
Hedef Evre: {{ ilac[4] }}
Dozaj: {{ ilac[5] }}
Hasat Öncesi Süre (PHI): {{ ilac[6] }} gün
Etki Mekanizması: {{ ilac[7] }}
{% endfor %}
İlaç Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar
-
Aynı etken madde sürekli kullanılmamalı, farklı etki mekanizmalarına sahip ilaçlar dönüşümlü uygulanmalıdır.
-
Kimyasal uygulamalar mutlaka ekonomik zarar eşiği aşıldığında yapılmalıdır.
-
Yaprağın alt yüzeyi ilaçlamada hedeflenmelidir, çünkü yumurta ve larvalar çoğunlukla burada bulunur.
-
Hasada yakın dönemde kullanılacak ilaçların ilaç kalıntı süreleri (PHI) dikkate alınmalıdır.
-
Kimyasal mücadeleyi tek başına uygulamak yerine, biyolojik mücadele ve kültürel önlemlerle birlikte kullanılmalıdır.
Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi © 2023
templates/gozlem.html
html
Gözlem - Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi
Beyazsinek Gözlem Kaydı
Yeni Gözlem Ekle
Yumurta Sayısı
Larva Sayısı
Pupa Sayısı
Ergin Sayısı
Notlar
Kaydet
Gözlem İpuçları
-
Gözlemlerinizi düzenli olarak (haftada 2-3 kez) yapın.
-
Yaprakların alt yüzeyini dikkatlice inceleyin.
-
Farklı bitkilerden ve seranın farklı bölgelerinden örnekler alın.
-
Sarı yapışkan tuzakları kontrol edin ve yakalanan böcek sayısını kaydedin.
-
Hava sıcaklığı ve nem oranını da kaydetmeye çalışın.
Beyazsinek Gelişim Evreleri
-
Yumurta: Oval, 0.25 mm boyunda, yaprak altında
-
Larva: Yassı, şeffaf, 3 dönem geçirir
-
Pupa: İplik şeklinde uzantılar görülür
-
Ergin: 1 mm boyunda, beyaz renkli
Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi © 2023
document.getElementById('gozlemForm').addEventListener('submit', async function(e) { e.preventDefault(); const formData = new FormData(this); const response = await fetch('/gozlem_kaydet', { method: 'POST', body: formData }); const result = await response.json(); const messageDiv = document.getElementById('message'); if (result.success) { messageDiv.innerHTML = '' + result.message + ''; document.getElementById('gozlemForm').reset(); } else { messageDiv.innerHTML = '' + result.message + ''; } setTimeout(() => { messageDiv.innerHTML = ''; }, 3000); });
templates/gozlem_gecmisi.html
html
Gözlem Geçmişi - Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi
Beyazsinek Gözlem Geçmişi
{% if gozlemler %}
Tarih
Yumurta
Larva
Pupa
Ergin
Toplam
Notlar
{% for gozlem in gozlemler %}
{{ gozlem[1] }}
{{ gozlem[2] }}
{{ gozlem[3] }}
{{ gozlem[4] }}
{{ gozlem[5] }}
{{ gozlem[2] + gozlem[3] + gozlem[4] + gozlem[5] }}
{{ gozlem[6] }}
{% endfor %}
{% else %}
Henüz kayıtlı gözlem bulunmamaktadır.
{% endif %}
Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi © 2023
templates/bilgi.html
html
Bilgi - Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi
.card { margin-bottom: 20px; } .section-title { border-bottom: 2px solid #0d6efd; padding-bottom: 10px; margin-bottom: 20px; }
Sera Beyazsineği Hakkında Detaylı Bilgi
Beyazsineğin Tanımı ve Yaşam Döngüsü
Erginler: Kanatlar üzerindeki beyaz mum tabakası nedeniyle genel olarak beyaz renkte görünür. Vücut uzunluğu 1 mm kadardır.
Yumurta: Oval, 0.25 mm boyunda, bir sapçık ile yaprağın alt yüzeyine dik olarak tutturulur. İlk konulduğunda beyaz renkli, açılmaya yakın dönemde ise kahverengi veya siyaha dönüşür.
Larva: Yassı, beyaz veya çok açık sarı renkte olup şeffaftır. Üç larva dönemi geçirir. Yumurtadan yeni çıkan larva hareketlidir. Beslenme için uygun bir yer bulduğunda kendini sabitler, bir süre sonra bacak ve antenleri kaybolarak beslenmesine devam eder.
Pupa: Pupa döneminde üzerinde iplik şeklinde uzantılar görülmeye başlar. Pupa gelişmesini tamamladıktan sonra, pupayı kaplayan mumsu tabaka "T" şeklinde yırtılarak erginler çıkar.
Mücadele Yöntemleri
Kimyasal Mücadele
-
Neonikotinoidler (ör. imidakloprid, acetamiprid, thiamethoxam): Sistemik etki gösterir, yapraklardan emilerek larva ve erginleri etkiler.
-
Pyriproxyfen, Buprofezin gibi büyüme düzenleyiciler: Larvaların gelişmesini engeller.
-
Spiromesifen, Spirotetramat: Özellikle larva evresine karşı etkilidir.
-
Abamektin: Biyolojik kökenli bir kimyasaldır, yapraklara uygulanır, larvalara karşı etkilidir.
Biyolojik Mücadele
-
Encarsia formosa: Parazitoit bir arı türüdür, beyazsinek yumurtalarına yumurta bırakır.
-
Eretmocerus eremicus: Diğer bir parazitoit türüdür, larva ve pupa dönemlerine etki eder.
-
Predatör böcekler: Macrolophus caliginosus ve Nesidiocoris tenuis gibi predatörler beyazsineklerle beslenir.
Kültürel Mücadele
-
Sarı yapışkan tuzaklar kullanılması
-
Yabancı ot temizliği
-
Hava akımının artırılması
-
Bitki artıklarının temizlenmesi
Dijital Mücadele Yöntemleri
Yapay zekâ destekli kamera sistemleriyle sera içindeki yaprak altları sürekli taranır. Görüntü işleme algoritmaları, beyazsineğin yumurta, larva ve erginlerini otomatik olarak tespit edebilir.
Sarı yapışkan tuzaklar kameralarla entegre edilip yazılımla takip edilir. Tuzaklara yapışan beyazsinek sayısı yazılım tarafından sayılır ve popülasyon yoğunluğu raporlanır.
Sera iklim otomasyon yazılımları (ısıtma, havalandırma, nem kontrolü) sayesinde zararlının çoğalmasına uygun koşullar azaltılabilir.
Bitki koruma yazılımları, zararlının biyolojisi ve iklim verilerini kullanarak "ilaçlama için en uygun zamanı" önerir.
Önemli Uyarılar
-
Direnç yönetimi için aynı etken madde sürekli kullanılmamalıdır.
-
Farklı etki mekanizmalarına sahip ilaçlar dönüşümlü uygulanmalıdır.
-
Kimyasal uygulamalar mutlaka ekonomik zarar eşiği aşıldığında yapılmalıdır.
-
Yaprağın alt yüzeyi ilaçlamada hedeflenmelidir.
-
Hasada yakın dönemde kullanılacak ilaçların ilaç kalıntı süreleri (PHI) dikkate alınmalıdır.
Bu Sistemi Nasıl Kullanmalıyım?
Düzenli gözlem yapın, tahminleri takip edin ve entegre mücadele yöntemlerini uygulayın.
Gözlem Yap
Tahminleri Görüntüle
Sera Beyazsineği Yönetim Sistemi © 2023
Bu şablonlar, uygulamanın farklı bölümlerini oluşturur. Tüm HTML şablonlarını templates klasörüne kaydettikten sonra uygulamayı çalıştırabilirsiniz. Bu şablonlar, sera beyazsineği yönetimi için kapsamlı bir web arayüzü sağlayacaktır.
Kurulum ve Çalıştırma
- Gerekli paketleri yükleyin:
pip install flask numpy pandas matplotlib scikit-learn - Yukarıdaki Python kodunu app.py olarak kaydedin.
- templates klasörü oluşturun ve içine HTML dosyalarını yerleştirin.
- Uygulamayı çalıştırın:
python app.py - Tarayıcınızda http://localhost:5000 adresine gidin.
Özellikler
- Ana Sayfa: Sisteme genel bakış ve hızlı erişim butonları
- Tahmin Modülü: Sıcaklık ve nem verilerine dayalı beyazsinek popülasyon tahmini
- İlaç Bilgileri: Beyazsinekle mücadelede kullanılan ilaçların listesi ve özellikleri
- Gözlem Kaydı: Sera içi gözlemlerin kaydedilmesi ve takibi
- Bilgi Sayfası: Beyazsinek hakkında detaylı bilgi ve mücadele yöntemleri
Bu uygulama, sera beyazsineği yönetimi için kapsamlı bir çözüm sunar ve kimyasal, biyolojik ve kültürel mücadele yöntemlerini entegre eder.
