Sel hatta deprem zararlarý araþtýrmadan soruþturmadan hazineden ödenmemelidir. Birtakým kurallara baðlanmalýdýr. Bu bir kul hakkýdýr. Kimlere ödenip ödenmeyeceði bilirkiþiler tarafýndan tespit edildikten sonra ödenmelidir. Vatandaþýn timsah gözyaþlarýna hemen aldanmamak gerek. Hele oy kaygýsýyla milli servet asla heba edilmemelidir. Vatandaþ illa ki ödenmesini istiyorsa deprem sigortasý yaptýrsýn.
Bu konuda bir iki ipucu vermeye çalýþayým. Yazýnýn devamýnda bu durumu açýklamaya çalýþacaðým. Öncelikle belediyeler ve bayýndýrlýk bakanlýðý koordineli olarak son elli yýllýk yer ve atmosfer hareketlerine bakarak fay hatlarýný, dere yataklarýný, deniz göl gibi büyük su kütlelerinin kýta sahanlýklarýný belirlemeli ve buralarda yapýlaþmaya asla izin vermemeli. Buna raðmen dünya hýrsý ve tamahý uðruna bilime ve yasalara karþý gelme bahasýna yapýlaþan mal sahiplerinin deprem ve selden doðan zararlarý asla ödenmemelidir. Bu karar ve uygulama siyaset üstü olmalýdýr.
Hiç kimseye yardým edilmesin demiyorum. Düþünmeye, yargýlamaya karþý durarak ters evrimleþen bazýlarýnýn dünyalýk kayýp riski karþýsýnda kendinden geçerek Don Kiþot körlüðüyle bizi eleþtirmeye baþladýðýný tahmin ediyorum. Evet daha çok kazanmak ve semirmek için inadýna ve kasten dere yataklarý ve fay hatlarýna yapýlaþanlarýn ve zemin etüdü yaptýrmadan yatýrým amaçlý mülk edinenlerin zararlarý asla ödenmemelidir. Paralarý varsa baþka yer mi yok? Adam gibi yerden alsýnlar evlerini, doðru dürüst yerlere diksinler binalarýný. Ama kiracýlarýn zararlarý tamamýyla karþýlanmalýdýr. Çünkü kiracý çaresizdir. Parasý yoktur. Biraz da ucuz diye belki hayatýný tehlikeye atarak yerleþmiþtir bu yapýlara. Canýný tehlikeye sokan bu maðdurlarý bir de devlet yalnýz býrakamaz. Býrakmamalý. Bütün zararlarý kuruþuna kadar ödenmeli.
Gene olmadý deðil mi yandaþ semirgenler? Kusura bakmayýn. Keyfinize göre yazamýyorum. Ben ilahi adaletten ve kamu yararýndan yanayým. Sizden deðil. Uysa da, uymasa da…
     Deprem üzerine yapýlan içeriksiz polemiklere, dayanaksýz feveranlara katlanmak zorunda deðiliz ama ne çare ki koca kafalý sözde düþünürlerin bilmiþliklerine maruz kalýyoruz her deprem ve sel sonrasý. Deprem bir afet deðil, doða olayýdýr. Hele ilahi ceza hiç deðildir. Tamamen doða olayýdýr. Kýtalarýn hareketinden kaynaklanan sýradan bir doða olayý... Sel de ayný þekilde. Doðal afet deðil doða olayýdýr. Normal þartlarda eðer ekolojik denge insan eliyle yengeye çevrilmese doðada sel diye bir durum neredeyse hiç görülmez. Olaðanüstü durumlar istisna... Örneðin dik yamaçlara anlýk yüksek miktarda yaðýþ düþtüðünde su kütleleri meyil etkisiyle hýzla düzlüðe doðru akýþa geçer. Bu arada çevreye bir miktar zarar verir. Ama bu hiçbir zaman telafi edilemeyecek düzeyde deðildir.
     Birileri kalkýp dünya malý dünyada kalýr diye burnumuza kaktýðý dünya malýný sülük gibi emmek için olasý yoðun yaðýþta suyun drene olacaðý alana hele dere yataðýna inadýna ve bilerek apartmanlarý dikerse olacaðý bu… Derenin taþmasý diye bir þey asla olamaz. Dere taþmaz. Dere yataðýna yayýlýr. Yandaþýn kamu kaynaklarýna yayýldýðý gibi… Her akarsuyun kendine ait bir yataðý vardýr. Yýlýn büyük bir kýsmýnda bu sýnýra ulaþtýðý görülmez. Hatta kurak ya da aþýrý sýcak geçen dönemler yüzünden bazen yýllarca yataðýný kullanmaz. Ama bir gün gelir de kýsa sürede aþýrý yoðun yaðýþlar düþerse, akarsular daha önceden sýnýrlarýný çizdikleri dere yataðý denilen akýþ güzergahýný cömertçe kullanmaktan geri durmazlar. Düþünmemeyi ibadet haline getirenlerin sel dediði bu aslýnda... Sýð düþünmeseler doðruyu görecekler ama ‘tüp bom yaptý’ mantýðýyla çocuk gibi düþündükleri için…
     Sonuç olarak insan üretimi Doðal Afet denilen olayý yaþamamak için herkes üzerine düþeni harfiyen yapmak zorundadýr. Bu noktada gerekli yasal düzenlemeler mümkün olan en kýsa zamanda çýkarýlmalýdýr. Tapulara risk oraný þerhi düþülmelidir. Vatandaþ bu konuda yeterince ve belli aralýklarla bilgilendirilmelidir. Belli bir geçiþ süresinden sonra riskli alanlara inþa edilen ve yapý standartlarýna aykýrý yapýlan binalarýn doða olaylarýndan kaynaklanan zararlarý mal sahiplerine asla ve kata ödenmemelidir.
Yukarýda dediðim gibi bu bir kul hakkýdýr. Bazý gözü açýklar dere yataklarýna, sel ve heyelan bölgelerine ve fay hatlarýna yönetmeliklere muhalif binalar inþa edecek; bundan ciddi anlamda kar elde edecek; en basit bir doða olayýndan zarar gördüðünde zararýný hazine yani vatandaþ karþýlayacak. Olmaz böyle bir þey. Birileri seçim yatýrýmý olarak karþýlamak istiyorsa buyursun tutan yok ama kendi mallarýný müsadere edip en az kendileri kadar gözü açýk mal sahiplerine ödeme yapsýnlar. Ama kamu kaynaklarýna sakýn ola ki dokunmasýnlar.