21. yüzyılın dijital dönüşümü, medya ve iletişim sektörünü köklü bir değişimin içine sokmuştur. Bu dönüşümün merkezinde yer alan Radyo, Televizyon ve Sinema (RTS) bölümü, hem geleneksel medyanın gereksinimlerini karşılamaya çalışırken hem de yeni dijital platformların sunduğu imkanları değerlendirmek zorunda kalmıştır. İletişim fakülteleri bünyesinde yer alan bu lisans programı, teorik bilgi ile uygulamalı eğitimi harmanlayarak medya sektörüne profesyonel elemanlar yetiştirmeyi amaçlamaktadır. RTS bölümü, sanatsallık ve teknik bilgiyi bir araya getiren dinamik bir alan olarak kendini konumlandırmakta, ancak bu konumlanma beraberinde önemli avantajlar ve dezavantajlar getirmektedir. Sektörün hızla değişen yapısı, teknolojik gelişmeler ve özellikle yapay zeka teknolojilerinin yaygınlaşması, bu bölümden mezun olanların kariyerlerinde yeni fırsatlar oluştururken aynı zamanda yeni zorlukları da beraberinde getirmektedir. RTS bölümü, öğrencilerine sıradan mesleklerin dışında, sanatsal ve estetik yönü güçlü bir meslek alanı sunmaktadır. Senaryo yazımı, kısa film çekimi, belgesel yapımı gibi birçok alanda özgün işler üretme imkanı vermesi, bu bölümün en önemli cazibe noktalarından biridir. Görsel ve işitsel anlatım becerilerinin gelişmesi, mezunları sadece teknik açıdan değil, aynı zamanda sanatsal perspektiften de donanımlı kılmaktadır. Kamera kullanımı, kurgu-montaj, radyo yayını gibi uygulamalı dersler sayesinde öğrenciler teknik beceriler kazanmakta, stüdyo, set ve saha tecrübesi edinmektedir. Bu pratik deneyim, mezunların sektöre daha kolay adapte olmalarını sağlamaktadır. Teorik bilginin yanı sıra edinilen bu uygulamalı bilgiler, mezunların iş yaşamına hazırlanmasında kritik bir rol oynamaktadır. Televizyon, radyo, sinema, dijital medya, reklam, sosyal medya gibi birçok sektörde istihdam olanağı bulunması, bölümün sunduğu önemli avantajlardan biridir. Ayrıca, YouTube, podcast, Instagram, TikTok gibi platformlar sayesinde bireysel üreticilik artmış, kendi kanalını açıp gelir elde etme imkanı doğmuştur. Bu durum, geleneksel istihdam modellerinin yanında alternatif kariyer yolları da sunmaktadır. RTS eğitimi, toplumla etkili iletişim kurmayı öğretmekte, kamuoyu oluşturma, mesaj iletme ve kitleleri yönlendirme gibi beceriler geliştirmektedir. Bu yetenekler, mezunların sadece medya sektöründe değil, birçok farklı alanda da başarılı olmalarını sağlayabilmektedir. Mezun sayısının çok fazla olması karşısında kaliteli iş pozisyonlarının sınırlı kalması, sektörün en büyük problemlerinden biridir. Referans ve çevre (network) olmadan iş bulmak oldukça zordur. Bu durum, yetenekli mezunların bile sektöre giriş yapmakta zorlanmasına neden olmaktadır. Yeni mezunlar için genellikle asgari ücret düzeyinde işler teklif edilmekte, sektörde maddi istikrar kazanmak zaman almaktadır. Freelance çalışma modelinin yaygın olması da güvencesizlik oluşturmakta, sigorta, sabit maaş veya düzenli çalışma saatleri olmayabilmektedir. Çekim, yayın ve montaj süreçleri sabit saatlere bağlı olmadığı için hafta sonu ve gece çalışmaları yaygındır. Özellikle sinema ve televizyon setlerinde ağır tempo söz konusudur. Bu durum, sosyal hayat ve aile düzenini olumsuz etkileyebilmektedir. Sürekli zaman baskısı, yetiştirme telaşı ve sanatsal tıkanmalar psikolojik olarak yıpratıcı olmaktadır. Özellikle medya sektöründe mobbing ve yoğun tempo yaygın olarak görülmektedir. Teoride birçok şey öğretilse de, gerçek set ortamı, canlı yayın, stüdyo düzeni gibi pratik alanlarda tecrübe yetersizdir. Bazı üniversitelerde teknik ekipman eksikliği veya sınırlılığı nedeniyle mezunlar uygulamada zorlanabilmektedir. Mezun olurken birçoğunun düzenli bir portfolyosu, kısa filmi, radyo programı ya da montaj örneği bulunmamaktadır. Oysa sektör, belgeye değil üretilmiş işe bakmaktadır. Bu durum, mezunların iş arama sürecinde ciddi dezavantaj yaşamalarına neden olmaktadır. Kurgu programları (Adobe Premiere, Final Cut, DaVinci Resolve vb.) ve grafik yazılımlarını (After Effects, Photoshop vb.) profesyonel düzeyde kullanamayan mezunlar sektörde zorlanmaktadır. Kamera türleri, lens kullanımı, ışık yerleşimi, ses kayıt teknikleri gibi teknik konularda da eksiklikler görülmektedir. Teoride iletişim eğitimi alınsa da, pratikte ekip çalışmasında zorlanan, yönetmen-asistan-senarist ilişkilerini kuramayan mezunlar sık görülmektedir. Günümüzde medya üretimi, yazılım teknolojileri olmadan düşünülemez hale gelmiştir. Kurgu, ses düzenleme, efekt, renk düzeltme gibi tüm işlemler yazılımlar üzerinden yapılmaktadır. Adobe Premiere Pro, DaVinci Resolve, Final Cut Pro gibi kurgu programları; Adobe After Effects gibi görsel efekt yazılımları; Audition, Reaper, Pro Tools gibi ses tasarımı araçları artık mesleğin vazgeçilmez unsurları haline gelmiştir. Animasyon ve 3D efektler de film, reklam ve kliplerde sıkça kullanılmakta, Blender, Cinema 4D, Maya gibi araçlar popülerlik kazanmaktadır. Yayıncılık alanında ise OBS Studio, vMix, XSplit gibi canlı yayın yazılımları öne çıkmaktadır. Dijital platform yönetimi için YouTube Studio, Meta Business Suite SEO analizi için vidIQ, TubeBuddy proje yönetimi için Trello, Notion, Asana gibi araçlar da sektörün ayrılmaz parçaları haline gelmiştir. Yapay zeka teknolojileri, RTS alanında köklü değişimler oluşturmaktadır. GPT-4 gibi dil modelleri senaryo oluşturma ve hikaye kurgulama süreçlerinde kullanılırken, Runway ML, Pictory, Wisecut gibi araçlar otomatik video düzenleme imkanı sunmaktadır. Midjourney, DALL·E gibi yapay zeka araçları film afişleri, sahne arka planları ve storyboard çizimleri için kullanılmakta ElevenLabs, Murf.ai gibi platformlar AI seslendirme hizmeti vermektedir. Bu teknolojiler üretim süresini dramatik şekilde azaltırken, aynı zamanda sanatsallık ve teknik beceri gereksinimlerini de değiştirmektedir. Ancak yapay zekanın zayıf olduğu alan, insanın ruhsal özgünlüğü ve duygusal derinliği olmaya devam etmektedir. Bu durum, gerçek insan deneyimlerine odaklanan içeriklerin önemini artırmaktadır. RTS çok geniş bir alan olduğu için her şeyi biraz bilen değil, bir şeyi derinlemesine bilen kişiler öne çıkmaktadır. Yönetmenlik, kameramanlık, kurgu uzmanlığı, içerik üreticiliği, belgeselcilik gibi alanlardan birinde uzmanlaşmak kritik önemdedir. Artık sanatsallık tek başına yeterli olmamakta, teknik bilgisi olmayan mezunlar sektörde tutunamaz hale gelmektedir. Yapay zeka bilmeyen mezunların gelecekte sektörden dışlanma riski bulunmaktadır. RTS dünyası "kim daha iyi anlatıyor" ile ilgilenmekte, yetenekli ama içine kapanık bireyler, pazarlama ve sunum yapan sıradan bireyler kadar şanslı olamamaktadır. Diksiyon, ses tonu, hitabet gibi sunum becerilerinin geliştirilmesi Instagram, YouTube, LinkedIn gibi platformlarda aktif olunması gerekmektedir. Yapay zeka ile başa çıkmanın en etkili yolu, gerçek insan deneyimlerine odaklanan, duygusal özgünlük taşıyan içerikler üretmektir. Şizofreni gibi rahatsızlıkları olan bireylerin hayat hikayelerini konu alan projeler, mahkumların deneyimlerini senaryolaştıran çalışmalar, travmatik veya sıra dışı yaşam öykülerini ele alan yapımlar, yapay zekanın üretemeyeceği insani derinliği sunmaktadır. RTS bölümü, doğru yaklaşım ve donanımla büyük fırsatlar sunan bir alan olmakla birlikte, sektörün zorlu koşulları ve yoğun rekabeti göz önünde bulundurulmalıdır. Kurumsal medyada çalışma hedefi olmayan ve öğretmenlik gibi alternatif kariyer yolları düşünmeyen adayların bu bölümü tercih etmeden önce sektörün gerçeklerini iyi değerlendirmeleri gerekmektedir. Başarılı olmak isteyen RTS mezunlarının teknik donanım, yapay zeka bilgisi, özgün içerik üretme becerisi, güçlü kişisel marka ve etkili networking yeteneklerini bir araya getirmeleri elzemdir. Sadece diploma yeterli olmamakta, sürekli öğrenme, kendini geliştirme ve sektördeki değişimlere adaptasyon kritik önem taşımaktadır.
22.
