..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
En büyük mutluluk ve en büyük sýkýntý anlarýnda sanatçýya gereksinme duyarýz. -Goethe
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




17 Mart 2020
Mantýðýný Oluþma 9  
Bayram Kaya
Sistem çevrimlidir. Çevrim geri dönüþlü olmakla sorusu cevabý olan bir kontrolle, referans durumdur. Çevrimi olgu olay olam gibi üç durumla yalýnlaþtýralým. Çevrim döngüseldir.


:FEA:
Sistem çevrimlidir. Çevrim geri dönüþlü olmakla sorusu cevabý olan bir kontrolle, referans durumdur. Çevrimi olgu olay olam gibi üç durumla yalýnlaþtýralým. Çevrim döngüseldir.

Üst üste durum olgu olay ve olamla ve daha nicelerle vardýr. Süper durum bütün bu durumlarla vardýr ve sistem içi çevrimle sürekliliktir. Bu süreklilik nedenledir ki üst üste durumlarla yalýnlaþan yalýtýlan çevrimlerde; son baþ, baþ da son olmaktadýr.

Bu üç belirleme dýþýnda örneðin olanak, olasý tasarým, düþünsellik gibi birçok faz yâda deriþim durumlar vardýr. Ama yalýnlaþtýrýlan sistem üzerindeki çevrim içinde, olamýn baþlangýca etkisi; üst üste durumlarla belirsizdir.

Olamýn sistem çevrimi içinde sonuca etkisi belirlemedir Olgu ve olayla da çöktürülen durumdur. Ölçülen deneysel olan bir olgu ve olayla belirlenmedir.

Bu þuna benzer harcanan enerjinin ya da harcadýðýmýz enerjinin deðiþtirme deðeri üzerinde birçok kullaným deðeri olmakla sistem baþlangýcýna depo enerji olmasý gibidir. Deðiþtirme deðeri belirsizledir. Kunduraya veya bala yahut ta yaða çöktürülen dönüþümle, belirlenir. Belirlenmenin baþlangýca belirsizliði vardýr. Belirsizliðin de sonuçta belirlenmesi vardýr.




Olam kavramý, olama durum olmanýn gereði oluþla tek tüktür. Bu nedenle evrensel malzeme bir tek durumla bir tek türlü belirme olamaz. Seleksiyon da kiþide deðil türler içinde tek tük olandan ve tek tük olmanýn seçilmesindeki genetik aktarýmlarla özelliðin korunmasý yapýlýr.

Bir önceki çevre koþulu içinde hata, kusur, hatta belki de kimi durumda ölümcül olabilen postlu lük veya postsuz lük kusur gibi yansýr. Dünya ölçeðinde kutuplarda kýllý oluþ postluðu ile çöllerde, steplerde kýlsýzlýk; yarasa gibi çýplaklýk ayný anda baþ ve sondurlar.

Kutuplarda kýllý post baþlangýç gibi yansýrken, kutuplarda yarasa gibi insan gibi çýplaklýk son olarak yansýr. Ekvatorda çölde çýplaklýk baþlangýç oluþla yansýrken maymun gibi kýllý, postlu olmak son gibi yansýr.

Çöldeki postlu durum genelde ölse bile ara sýra, sýra dýþý kusur olarak tür içinde çok az bir olam durumla çölde istisna kabilinde postlu bir soy temsilcisine rastlamak ta olasýdýr. Altýparmakla olmak ölümcül deðilse de bir hata ve kusurdur.

Ne beþ parmak ne altýparmak asýl ve esastýr. Þu an geçerli olan duruma göre beþ parmak asýl ve esas gibi yansýr. Oysa altýparmaðýn icabý hal olduðu ortamlarda da beþ parmaklý oluþ hata ve kusur olacaktýr. Yeni ve eski duruma göre uyumla olunan çevre yeni durumla uyumsuzluk olacaktýr.

Soðuk çevrede olam ile kýllý doðum ve kýlsýz doðum her zaman olamdýr. Ama kutuplarda genellikle kýlsýz doðumlar ayakta kalamaz. Daha ceninken bile elenebilir. Ancak olam nedenle istisnalar kaçýnýlmazdýr.

Bu durum kutupta yaþayan bizlere kýlsýz doðum yokmuþ gibi gelir. Bu kes de ýsýnan çevrede; soðuk çevreye göre olan kýllý kalýn postlu lük uyumunun, sýcak çevrede seçilmesi iþe yaramayacaktýr. Üstelik te iþe yaramaz kalýn posta harcanacak enerji de iþin baþka bir yükü olacaktýr.

Isýnan çevrede sýk ve kalýn kýllýlýk, post olarak iþe yaramayacaktýr. Soðuk yer ýsýnmakta. Soðuk yer ýsýnmakla yüz bin postlu hayat devrediyorsa bir iki tanede az kýllý kýlsýz yaþamý, olam (istisna) durumla ýsýnan çevreye aktaracaktýr.

Bu kes ýsýnan çevreye istisna kabilinde aktarýlan bu tarz tek tük olan kýlsýzlar ýsýnan çevrede, ayakta kalacaktýr. Artýk kýllý doðumlar sýcakta yaþayamaz oluþla tek tüktürler. Artýk ýsýnan çevrede kalýn derili kalýn ve sýk kýllý, postlu olan doðumlar ýsýnan çevrede hatadýr, kusurdurlar.

Bu hatalar bu kusurlar her zaman olasý olan, bu tür olam istisnalar; kýyamet alameti sayýlan bilmezi düþünceye içinde bu müstesnalar bozuk anlayýþlý düþüncelere temel olmaktadýrlar.

Korona salgýnýný kime sorarsanýnýz; dinsizlik, imansýzlýk ahlaksýzlýk nedenle; kendimize gelelim diyen bir cezalandýrma söylemli sapýklýk ortamda kol gezmektedir. Korona virüs ile manevi âlemde konuþup, "ben yaþadýkça falan yer uðramayacaksýn" diyen süper sapýklýklar da iþin baþka bir cabasýdýr.

Korona virüs te bozuk anlayýþlar içinde aynen böyledir. Korona virüs ister laboratuvar menþeli politikle olsun; ister yarasadan insana geçen mutasyon sonucu insana musallat olsun. Hayatýn özelliði çevreye uyumdur.

Virüs bir hayattýr. Çevre parçalý bir etki alanýdýr. Virüste ne kadar çok parçalý çevrede yaþama uyum gösterirse virüsün hayatta kalma baþarýsý o kadar iyi olacaktýr.

Yarasa bu virüsün doðal çevresi ise insana bulaþmakla virüs hayatta kalma þansýný ve uyumunu artýrmaktadýr. Ýnsaný da yararlanabildiði bir çevresi yapmýþtýr. Bu virüs için baþarýdýr.

Ýnsan gibi virüsünde besine ve beslenme enerjisine ihtiyacý vardýr. Biz nasýl deveyi yemekle, deve de otu yemekle biz gibi hayatta kalýp; zenginleþen menü ile bizler soy kütüðünü nasýl garanti ediyorsak; virüste kimi hayvandan insana geçmekle menüyü zenginleþtirip, kendi tür hayatýný garanti ediyordu. Hayat ile olup biten iþin gerçeði budur

Bunda þaþacak bir þey yoktu. Ne var ki deve de biz de virüs te ölmek istemeyiz. Bu da özneler dünyasýnýn kendi fantezisidir. Fakat hayat bizim dýþýmýzdaydý. Hayat kuralý böyle koymuþtu. Hayat siz ile de deve ile de virüs ile de genel bir süreklilik ile hayatý güvenceye alýyordu. Hayat, ne insaný, ne virüsü, ne de deveyi hayat olarak esas alýyordu.

Deðiþen bir ortamda beþ parmaðýn yetersiz kaldýðý çevrede altýparmakla olmanýn uyumu seçiliyorsa bu ortamda tek tük durumla altýparmakla oluþumlarýn var bulunmasýndandýr. Deðilse yeni baþtan bir altýparmaða düzenleniþ deðildir. Böyle bir ortamda kýyamet alameti sayýlan altýparmakla oluþ, giderek çoðalan, seçilen, karakter olacaktýr. Evrim budur.

Türler içinde, olam kapsamýnda bulunan kimi sýra dýþý zýtlýklar yeni çevreye uyum olan seçimlere, denk düþmekle deðiþme, dönüþme, geliþme, seçilenin çoðalmasý ile hayatta kalma; iþte evrim dediðimiz süreçtir. Çevreye uyum olacak istisnalardan daha fazlasý uyumsuzluklar da çevrede bir rast gelmedir.

Deðilse uyum ve seçilimler evrimi bilinçle yapýlmýþ, amaç edilmiþ, hedefi gözetilmiþ durumla ya da bir türden diðer türe dönüþen bir durum deðildir. Bunlar sakat anlayýþlar olmakla bilgisizliklerdir. Olamla olma; doðanýn kendi iþleyiþ kuralýdýr.

Var oluþ türlü biçimle üst üste süper pozisyonlu belirme durumla, olam içindeydi. Ama belirli deðildi. Belirme çok köklü belirsizle süper durumlardýr. Belirli olma bir veya birkaç baðýntý duruma çöktürmedir.

Bir pozisyonun tekrarlarý; ölçme, kýyaslama çöktürmesi olmakla belirsizlikten belirli hale gelir. Ýçinde ne iþe yaradýðý belirsiz ývýr zývýrla dolu olan bir alet edatlar evreni (olgu ve olaylar olaylýðý olamlar) düþünün.

Bu düþünme içinde gün gelir ývýr zývýrla olan evrendeki kargaþa pozisyon içindeki bir olay, bir baþka olay duruma uyarýlan ve uyarýlan duruma cuk oturan bir uyumla, ya da bir durumun zýddý durumla vida iþlev duruma baðýntý olan çökme durumla baðýntý kýlýnsýn.

Konumuz yivli vida ile yive zýt kalýpla tornavida olsun. Vida ve tornavida zýt ve süper durumlardan sadece iki belirli durum olsun.

Ivýr zývýr içindeki yýldýz torna vida (süper bir durum), ývýr zývýr içindeki yýldýz vida ile (baþka bir zýt süper durumla) eþleþen bir uyum ve giriþme ortaya koymakla, bu iki baðýntý seçilecektir. Süper durumlardan sadece iki süper durum vida ve tornavida iliþkisine çöktürülmekle belirlenecektir.

Bu seçme ayýklamayla ývýr zývýrlar âlemi gibi durmakta olan süper durumlar içindeki belirme bilincine varamadýðýmýz olmalardýr. Zýtlar belirmesiyle de olan süper durumlar, hem her yerde, hem bir yerdedirler. Süper durumla her yerde. Çöktürülen iliþ kinlikle bir yerde dairler.

Süper durumlardan olaný çöktürürseniz bir yerde ve belirlidirler. Çöktürme baðýntýsýyla düzensizlik te bir nebze düzene girecektir. Yýldýz vida olanýn belirme, ayný anda zýttý olan tümseði yýldýzda, iliþkin ligin tornavidasýydý.

Ya da ayný anda süper durumlarla tümselen yýldýz tornavida olanýn çukur yivlisi, tornavidanýn yýldýz vidasýydý. Oyuðunu, eksiðini dolduran parça-dalga ya da parça-oyuk zýtlarýnýn ayný anda olmasý gibi yýldýzýn da tornavida durumla belirmesidir. Yeter ki tümselen ile çukur pozisyon, vidanýn tornavida ile giriþen eylemlerinin tek yer durumlu baðýntý duruma çöktürmesi yapýlsýn.

Buradaki ývýr zývýr içinde ne keser torna vidaya dönüþüyordu. Ne de torna vida keserdi. Yani evrimle ne maymun insana dönüþüyordu. Ne de insan maymuna dönüþüyordu. Ýnsan süper pozisyonlu durumlarýyla bizim sýnýflamamýza göre maymunlar sýnýfýndandý.

Boþluk devinmesi olamdýr. Olam hiçbir þeyle belirlenmemiþ olaný tek tük durumlar içinde zýttý ile çaðýran bir belirme ve oluþmalar olanýydý. Olam yer ve zaman baðýntýlý çöktürmelerle olguydu, olaydý. Seçilim ve evrim denen yasaydý.

Deðiþen soðuk çevre ýsýnmakla karþý çevreyi zýttý olan sýcak çevreyi çaðýrýr. Soðuk çevrede aktarýlanlar içindekilerin tamama yakýný soðuk çevre koþullarýna uygun olan olay ve giriþmelerdir. Yok denecek kadar zýt durum istisnalar sýcak çevrenin uyumlusu olacaklardýr.

Eski çevrenin uyumlusu olan (kürk), sýcak çevrenin uyumsuzu kürk olmakla, istisna duruma geriler. Zýt durumlarýn birbirini çaðýrmasý onca pozisyonlar içinde seçme ayýklama denen seleksiyonu yapýyordu.

Zýtlýk tepki bir durum veya aksi bir durum olmakla harmonidir (uyumdur). Eski çevrenin tepki uyumu veya tepki çaðýrmasý olan bir durum, deðiþen çevre direncinizle ve donanýmýnýzla yeni çevre içinde tam bir uyumsuzluk olmanýz nedenle ölümünüzdür.

Ýnsan istediði için toplumsal deðildir. Ýnsan, biri istediði için de toplumsal deðildir. Ýnsan toplumsal bir varlýk ta deðildir. Pekiyi de insan neden toplumsaldý? Ýnsan çevrenin ve hayatýn bir ürünüdür.

Hayatta çevredeki saðlamalardan elde edilen enerji yokuþ yukarý yapma düzenlerini yalýtýp, çevrilmeyen organizasyonlar sistemiydi. Yaþamý çevrede saðlamak yerine yaþamý üretmek insanýn toplumsallýðýydý.

Ýnsan üreten iliþkileri nedeniyle toplumsaldý. Üreten iliþkiler de hayata yaþama denk geliyordu. Toplumsa iliþki, seçme ayýklama iliþkisi olmakla; sosyal insaný toplumsal insan yönünde evrime uðratan bir seçme ayýklamaydý.

Bu seçme ayýklamanýn evrimi içinde ya da canlýlýk içinde toplum; insana dýþtan etkili bambaþka bir süreçti.

Zekâ süren hayatlarla ve özellikle de üreten (toplumsal) hayatla, bambaþka bir aþamaya dönüþmüþtür. Zekâ insan ile de kolektif akla dönüþmüþtür. Toplumsal zekâ kiþide olmaz.

Toplumsal zekâ kiþiye aktarýlýr. Aktarýlan zekâ kiþisi beyin toplacý içinde kolektif eylemli depo enerji kullanýmlarýyla aktifleþir. Eksiltme, çýkartma, katma, ekleme süper durumlarla tamamlama yapar. Kiþi anlaðý þimdiden sonra daima toplumsal zekâ ile beslenmek zorundadýr.

Kiþi zekâsý toplumsal zekâ deðildir. Toplumsal zekâ da kiþinin deðil toplumundur. Toplum; öznel (insan) ve nesnel sürçle giriþen bir üretim iliþkisidir.

Toplumun fail öznesi, insandýr. Ýnsanýn referansý nesnel yasalar üzerinde toplumu (sistemi) ve kendisidir. Nesnel yasalarý geciktirmek, oluþturmak, engellemek te insanýn toplumsal etkinliði olan bilinciyle; teknik teknolojidir.

Ýnsan toplumsal olmakla amaçlý, hedeflidir. Doðada evrimin ya da evrimsel yasanýn iþleyiþiyle yapacaðý iþi insan; teknik teknolojilerle tamamlayýp, çevreyi size ya da sizi çevreye uyumlu kýlar.

Yani üslü deðiþken baðýntýlar standardý ile var oluyor, üslü deðiþken baðýntýlar standartsýzlýðý nedenle ölüyordunuz.




Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Ölçü 3
Kendisini Kopyalama 2
Kendisini Kopyalama 1
Ölçü 1
Hemcinslerin Tarihi 6
Hemcinslerin Tarihi 4
Hemcinslerin Tarihi 11
Ölçü 4
Hemcinslerin Tarihi 14
Kolektif Alan 24

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Bülbülü Öldürmek [Þiir]
Ne Devletsun Ne Devletlu [Þiir]
Bildin mi? [Þiir]
Hata Yapmak [Þiir]
Bildin mi? III [Þiir]
Bildin mi? II [Þiir]
Köle 2 [Þiir]
Asuman [Þiir]
Yol Yolcudan Habersiz [Þiir]
Köle 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Emekli eðitimci. 1950 Mucur / Kýrþehir doðumlu.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.